Lausié
Laurus nobilis
Lauraceae
Àutri noum : Laurié, Baguié, Rampau.
Noms en français : Laurier vrai, Laurier-sauce.
Descripcioun :Lou lausié un pau vièi es un aubre, mai jouine sèmblo pulèu un aubret. Se recounèis majamen à si fueio simplo e duro, alterno, oundado sus lou bord, mai verdo dessubre e proun perfumado. A la primo fai de flour blanco groupado. Li flour masclo e femelo (baguié) soun pas ensèn sus la memo planto. Fai de pichot fru negre que ié dison li grano.
Usanço :Li fueio seco soun bèn couneigudo pèr la cousino. Emé la ferigoulo e la sàuvi, fan partido de la coumpousicioun dóu "bouquet garni". S'emplego peréu pèr perfuma li figo e lis óulivo. Avisas-vous de pas vous engana emé lis autre "lausié" que soun forço empouisounant. Ei couseia peréu de pas li manja fresco.
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Laurus
Famiho : Lauraceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Laurus nobilis L., 1753
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753